Zanlıların tutuklanmasının ardından ciddi şekilde darp edildikleri, işkence içeren sorgulama anlarının Rus güvenlik güçleri tarafından sızdırılan videolarda görüldüğü belirtiliyor. En az bir şüphelinin elektrik verildiğine dair haberler de ortaya çıktı.
Yüzünde büyük bir şişlik olan Şemseddin adlı saldırı şüphelisinin, diğer iki kişiyi saldırıya karıştırmakla suçlandığı belirtiliyor. 25 yaşındaki Şemseddin'in Tacikistan'da bulunan ailesinin yaşadığı bölgeyi ziyaret edenler, ailenin başkent Duşanbe'nin yaklaşık 40 km kuzeybatısındaki Loyob adlı bir köyde yaşadığını belirtiyorlar. Bu köydeki gençler genellikle tarım ve inşaat işleriyle uğraşıyorlar. Saldırıdan hemen sonra, Tacik güvenlik güçlerinin köye gelerek Şemseddin'in babasını sorguya çektiği ifade ediliyor. Köylülerden biri, Şemseddin'in altı ay önce Rusya'ya göç ettiğini ve daha sonra Türkiye'ye gittiğini, Mart ayının başlarında ise tekrar Rusya'ya döndüğünü söylüyor. Birçok Tacik, vize ücreti ödememek için benzer yöntemlere başvuruyor. Köy halkı, 25 yaşındaki Şemseddin'in terörist bir saldırı gerçekleştirebileceğine inanmıyor. Şemseddin'in işkence altında söylediği iddiaların, güvenlik güçlerince sızdırıldığı düşünülen bir videoda, Şemseddin'in saçından tutularak bir askerin çizmesine bastırıldığı görülmekte. Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, saldırıyı kınadı ve ebeveynleri radikal grupların etkisinden korumaları konusunda uyardı. IŞİD, saldırının sorumluluğunu üstlendi ve olayın videosunu yayınladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, cihatçılara Batı ve Ukrayna istihbaratının yardım ettiğini iddia ediyor. Tacik lider Rahman, saldırıyı kınamak için Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi ve "Teröristlerin milliyeti, vatanı ve dini yoktur” mesajını verdi. Rusya'da, Orta Asya kökenli göçmenlere karşı sesler yükselmekte, Putin'in önemli bir müttefiki olan Rus siyasetçi Sergey Mironov, ulusal güvenliği güçlendirmek amacıyla Orta Asya ülkelerinden gelen insanlara vize uygulanması çağrısı yapmaktadır.
İŞİD Tacikleri nasıl örgüte katıyor?
Son yıllarda IŞİD'e katılan Tacik vatandaşlarının çoğunun, Rusya'da çalışan göçmen işçilerden oluştuğu biliniyor. Örgütün bu işçilere sosyal medya veya Telegram gibi mesajlaşma uygulamaları aracılığıyla ulaştığı ifadelerle ortaya çıktı. IŞİD’e katıldığını itiraf eden bazı kişiler, sosyal medya üzerinden kendilerine para vaat edilerek yaklaşıldığını iddia etti. Tacik hükümeti, örgütün en güçlü olduğu 2014-2016 yılları arasında IŞİD'e katılan 2 bin vatandaşının çoğunun Rusya'da örgüte katıldığını savunuyor. Duşanbe merkezli düşünce kuruluşu Afganistan Araştırmaları Merkezi’nin direktörü Kasım Şah İskandarov, Orta Asya ülkelerinden Rusya’ya giden göçmen işçilerin radikal grupların etkisine girmeye daha yatkın olduğunu düşünüyor. İskandarov, IŞİD’in, hem Taciklerin hem de Rusların vizesiz seyahat edebildiği Türkiye’de örgüte üye kazandırmaya çalıştığını da savunuyor. Göçmen işçiler Rusya'ya girdikten sonraki üç ay içinde oturma ve çalışma iznine başvurmaları gerekiyor. Bu iznin maliyeti yaklaşık 430 dolar. Bazı göçmenler, üç aylık süre dolmadan Rusya'dan ayrılarak, giriş çıkış yapmak için Türkiye’ye gidiyor. İskandarov, IŞİD’in ana üssünün Afganistan’da olduğuna ve birçok Tacik'in orada “beyninin yıkandığına” inanıyor.
Afganistan'ın rolü
Tacikistan, Afganistan ile sınır komşusudur. Son raporlar, Taliban'ın Ağustos 2021'de iktidarı tekrar ele geçirmesinden bu yana Afganistan'da IŞİD ve El Kaide gibi örgütlerin varlığının güçlendiğini gösteriyor. Birleşmiş Milletler'in ilgili raporunda, Afganistan'daki 'terörist grupların bölgesel güvenliği tehdit eden bir faktör' olarak tanımlandığı belirtilmiştir. Tacikistan, eski Sovyet Cumhuriyetleri arasında yer alan Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü'nün bir üyesidir. Bu ittifak, Rusya'nın girişimiyle kurulmuş olup Belarus, Kazakistan, Kırgızistan ve son zamanlarda üyeliğini askıya alan Ermenistan'ı içerir. Örgüt, geçtiğimiz ay Tacikistan'ın güney sınırlarında IŞİD savaşçılarının sayısında bir artış olduğunu bildirmişti. Askeri ittifaka göre, radikal gruplara ait eğitim kampları ağı genişlemekte ve yabancı savaşçıların çoğunluğu Afganistan'ın Tacikistan sınırındaki kuzey bölgelerinde yoğunlaşmaktadır. Tacikistan ile bağlantılı IŞİD saldırıları da endişe verici bir boyutta devam etmektedir.
